سفارش تبلیغ
صبا ویژن

طرح مشکلات زیر ذرهبین نقد

گزارشی از برنامه زنده «صد»
طرح مشکلات زیر ذره‌بین نقد
جام جم آنلاین: برنامه «صد» در نگاه اول توجه آدم را به خودش جلب می‌کند. کمی که در موضوع دقیق می‌شوی، محتوای برنامه را هم جالب می‌بینی.

همه اینها دست به دست هم داد تا با عوامل این برنامه زنده که نام جالب توجهی هم دارد، گپ و گفتی داشته باشیم. «صد» برنامه‌ای گفت و گو محور و زنده است که از شبکه 3 سیما پخش می‌شود.


سیدجعفر بنی‌هاشمی، تهیه‌کننده برنامه می‌گوید: برنامه صد با رویکرد نقد و بررسی مسائل فرهنگی ـ‌ هنری بنا نهاده شده است. این موضوعات شامل کتاب، تئاتر، موسیقی و بازی‌های رایانه‌ای و به طور کلی موضوعات فرهنگی ـ هنری و گاه اجتماعی می‌شوند.

یکی از برنامه‌های صد بتازگی با موضوع ممیزی کتاب و حواشی آن روی آنتن رفت که بسیار چالشی شد و حرف و حدیث‌های زیادی در پی داشت، لذا از بنی‌هاشمی می‌پرسم آیا با این قصد که برنامه‌ای چالشی را روی آنتن ببرد، صد را ساخته است یا نه؟ می‌گوید: بستگی به این دارد که شما چه تعریفی از چالش داشته باشید. تنها هدف من این است که صحبتی با هم داشته باشیم تا به یک نتیجه قابل‌قبول برسیم نه به این معنا که بخواهیم دنبال به چالش کشیدن این موضوعات باشیم.

اگر چالش را به عنوان همراهی برای رسیدن به‌مقصود بدانید، بله برنامه این‌گونه است.

او در ارتباط با اولویت خود در انتخاب موضوعات می‌گوید: با توجه به این‌که برنامه هفتگی است، ما سعی می‌کنیم به اتفاقات روز و موضوعات داغ آن هفته بپردازیم. انتخاب موضوعات به طور کلی بر اساس فعالیت‌های هفته است. به عنوان مثال هنگام برپایی نمایشگاه کتاب در دو برنامه خود به این موضوع پرداختیم یا در برنامه دیگری، جشنواره خلیج فارس برای ما در اولویت است.

او درباره نام برنامه توضیح می‌دهد: در واقع صد، در عرف و ادبیات عامه ما نشان از کثرت و زیادی دارد و بیشتر در این‌گونه موارد برای نشان دادن فزونی چیزی کلمه صد به کار می‌رود. از این رو با توجه به وسعت امور فرهنگی ـ هنری و این‌که دستگاه‌های متولی زیادی در این زمینه داریم، از صد استفاده کردیم.

بنی‌هاشمی در ارتباط با انتخاب مجری می‌گوید: در این برنامه از یک مجری و کارشناس در زمینه موضوع مورد بحث استفاده می‌شود. در حال حاضر ما برای انتخاب مجری در حوزه فرهنگی ـ هنری مشکل داریم. به این معنا کسی که هم به ادبیات، کتاب، مبلمان شهری، صنایع دستی و به طور کلی همه موضوعات فرهنگ و هنر تسلط داشته باشد، پیدا نکرده‌ایم لذا برای هر حوزه‌ای که مورد بحث برنامه است، یک کارشناس در کنار مجری حضور می‌یابد.

او در همین خصوص می‌افزاید: در واقع برنامه مجری محور نیست و نیازی هم به این کار نداریم و مجری فقط مدیریت زمان و ارتباط با دو طرف، کارشناس و مهمان را برقرار می‌کند.

بنی‌هاشمی در ادامه می‌گوید: تاکنون 10 برنامه را روی آنتن برده‌ایم. در واقع بیشتر رویکرد ما بر اجتماع بوده و فرهنگ و هنر را هم از نگاه اجتماعی بررسی خواهیم کرد.

مهدی غنی‌یاری، دیگر تهیه‌کننده برنامه است. او در ارتباط با صد می‌گوید: انقلاب اسلامی ایران علاوه بر ابعاد سیاسی، فرهنگی هم بوده است و من فکر می‌کنم پس از 32 سال اکنون وقت آن رسیده است که در حوزه‌های فرهنگی بازنگری‌هایی داشته باشیم. برای این منظور باید کار کارشناسی شده‌ای در رسانه انجام شود و مهم‌ترین هدف ما از ساخت این برنامه هم این بوده است. ما به بعضی موضوعات مهم و روز از جمله کتاب و نمایش به شکل نقادانه نگاه می‌کنیم، البته به شکل کاملا بی‌طرفانه.

او می‌افزاید: برنامه ما کاملا فرهنگی است و ما هیچ‌گونه موضعگیری سیاسی نداریم. موضوعات برنامه ما در اصل یک نوع چالش در حوزه فرهنگی ـ هنری غیر از سینماست، چراکه در این حوزه برنامه هفت به شکل تخصصی‌تر ورود پیدا کرده است.

موضوعات برنامه ما شامل همه حوزه‌های فرهنگ عمومی و هنری است و در برنامه یک موضوع از این حوزه‌ها انتخاب می‌شود و سپس هر دو دیدگاه مثبت و منفی در ارتباط با آن نظراتشان را مطرح می‌کنند و نتیجه‌گیری به عهده بینندگان برنامه است.

او بر این باور است که نقد، انسان را از مفسده می‌رهاند. فلسفه نقد این است که باعث رهایی از مفسده می‌شود و اگر نقد نباشد هر کسی که در هر حوزه‌ای کار می‌کند، دچار مشکل و ضعف می‌شود. منتقد، اصلاح‌کننده امور است و عدم نقد در هرحوزه‌ای باعث سوء مدیریت اشخاص می‌شود.

او اظهار می‌کند: ما در کشورمان سه سند بالادستی داریم که عبارتند از قانون اساسی، نظرات امام و منویات رهبری که این سه برای سنجش هر موضوعی در نظر گرفته می‌شود، به این معنا که ما همه رویدادها را باید با این سه معیار مقایسه کنیم و بسنجیم و هر جا نقصانی مشاهده شد، باید اصلاح شود تا به اهداف انقلاب نزدیک‌تر شویم.

او که پیش از این، ساخت مستند و برنامه‌های دیگر فرهنگی را نیز در کارنامه حرفه‌ای خود دارد، در ادامه می‌گوید: کار من کلا در حوزه فرهنگی بوده است و حتی در همین حوزه هم با مطبوعات همکاری داشته‌ام.

غنی‌یاری ادامه می‌دهد: در حوزه موضوعات فرهنگی ـ هنری خلأ این برنامه را احساس کردم، چرا که در همه زمینه‌ها برنامه‌ای وجود دارد که باعث رفع معضلات آن حوزه می‌شود، مثلا در ارتباط با سینما هفت و در ارتباط با فوتبال نود وجود دارد، اما در بقیه حوزه‌های فرهنگی ـ هنری برنامه‌ای نداشتیم.

او اذعان می‌کند: چنین برنامه‌ای باید باشد تا عملکرد بخش فرهنگی و مدیران آن حوزه را نقادانه زیر ذره‌بین قرار دهیم. البته باید تاکید کنم ما قرار نیست از کسی آتو بگیریم، بلکه به دنبال اصلاح معضلات هستیم.

صد علاوه بر نشانی که از کثرت دارد، در واقع نوعی فصل‌الخطاب نیز به شمار می‌آید. به این معنا که در حوزه‌های فرهنگی ـ هنری معضلات را بیان می‌کنیم و با گوشزد کردن آنها به مسوولان مربوط این هدف را دنبال می‌کنیم که مشکلات حل شود.

او بر این باور است که صد، همان نود فرهنگی نیست و در این ارتباط می‌گوید: ذات ورزش با ادبیات متفاوت است و ملزومات خاص خودش را دارد. با توجه به این که بیشتر بخش فرهنگی ما در اختیار دولت است، لذا روی سخن ما بیشتر با دولت است و ما با ادبیات فرهنگی معضلات این حوزه را بیان می‌کنیم.

غنی‌یاری درباره انتخاب مجری نیز می‌گوید: ما 6 ماه دنبال مجری گشتیم و با گزینه‌های مختلفی هم رایزنی کردیم، ولی در پایان به این نتیجه رسیدیم که مجری ناشناس بهتر جواب می‌دهد و مردم نیاز دارند مجری جدیدی را در این زمینه ببینند.

این برنامه قائم به مجری است و مجری باید اطلاعات فرهنگی خوبی داشته باشد و اگر مجری حس چالشی نداشته باشد، برنامه افت می‌کند، اما خوشبختانه آقای جلالی خودش در بخش فرهنگی کار کرده است.

غنی‌یاری اضافه می‌کند: این برنامه تلنگر خوبی به بحث‌های فرهنگی است و انتظارم از دیگر رسانه‌ها این است که بحث‌های برنامه را در بقیه حوزه‌های مطبوعاتی و خبرگزاری‌ها ادامه دهند یا اگر موضوع خاصی به ذهن‌شان می‌رسد که فکر می‌کنند ممکن است در حوزه این برنامه قرار گیرد، ما را باخبر کنند تا در رسانه ملی مطرح شود. رسانه ملی به دلیل فراگیری‌اش می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

او ادامه می‌دهد: ما برای هر برنامه دو روز نشست‌های مختلف داریم تا موضوع برنامه را انتخاب کنیم و از مردم هم می‌خواهیم اگر موضوعی دارند به ما پیشنهاد بدهند.

او زمان پخش برنامه را خوب عنوان می‌کند و می‌گوید: به نظرم برنامه، هم مدت زمان خوبی دارد و هم در زمان خوبی که بعد از اخبار شبانگاهی شبکه 3 است، پخش می‌شود.

رضا جلالی، مجری این برنامه می‌گوید: من سابقه چهار ساله‌ای در زمینه مجری و کارشناس ـ مجری بودن در رادیو داشتم و در شبکه خبر هم در حوزه هنرهای تجسمی کار کرده بودم.

حدود 14 سال است در زمینه کارهای فرهنگی ـ هنری و مطبوعات فرهنگی کار کرده‌ام و فکر می‌کنم همین موضوع در اجرای این برنامه، کمک زیادی به من کرد.

او در ارتباط با به‌کارگیری تکنیک‌های اجرا می‌گوید: البته بحث به کارگیری تکنیک‌های اجرا بخصوص در این برنامه بسیار مهم است و فکر می‌کنم در این زمینه خیلی جای کار دارم. اجرا متناسب با شبکه‌ای که برنامه در آن پخش می‌شود، ساعت پخش و موضوع و محتوای آن متفاوت است. به اعتقاد من، هر چقدر موضوع خوب باشد، اما مجری نتواند بحث را بدرستی پیش ببرد، به محتوای کلی برنامه لطمه وارد می‌شود. چون مجری اولین گزینه‌ای است که بیننده می‌بیند و حتی طرز نشستن او به پذیرش برنامه کمک می‌کند.

او اذعان می‌کند: فکر می‌کنم هر مجری 30 ثانیه فرصت دارد بیننده را جذب کند و در آن زمان باید برنامه را به گونه‌ای پیش ببرد که این مهم محقق شود. برنامه ما با توجه به محتوایی که دارد، مخاطب خاص خودش را دارد و ما باید بکوشیم دیگر مخاطبان را هم به این حوزه علاقه‌مند کنیم. شبکه 3 سیما دایره مخاطبان وسیعی دارد.

او خاطرنشان می‌کند: اصولا با توجه به تعریفی که از رسانه وجود دارد، ما قصد موضعگیری نداریم و فقط مطرح‌کننده بحث هستیم و خود بیننده نتیجه‌گیری می‌کند. من در طرح مساله دستم باز است، ولی موضعگیری خاصی نسبت به موضوع برنامه ندارم.

او ادامه می‌دهد: نسبت به ضوابط و روابطی که در همه شبکه‌ها حاکم است، تعریف‌های متفاوتی وجود دارد و ما بر اساس آنها صحبت می‌کنیم.

جلالی که تحصیلکرده رشته عکاسی است، در ادامه می‌گوید: مخاطب ما با جنس برنامه‌های فرهنگی آشنا نیست و هرگاه سخن از فرهنگ و هنر می‌شود، حواس‌ها متوجه سینماست و تا حدی موسیقی، در صورتی که عرصه‌های دیگری هم هستند که باید به آنها پرداخت.

او می‌گوید: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های برنامه که باعث شد خود من هم به آن جذب شوم، این بود که به همه حوزه‌های فرهنگی ـ هنری پرداخته می‌شود. به نظر من به عرصه‌های هنری البته بجز سینما ظلم شده است، چون آنچنان که باید و شاید به آنها اشاره نشده است. موضوعاتی مانند هنرهای تجسمی، کتاب و تئاتر خیلی جای کار دارد و حتی یک برنامه در هفته هم پاسخگو نیست.

جلالی در پایان اضافه می‌کند: من از مدیران شبکه3 هم تشکر می‌کنم که به ما اطمینان کردند و این مجال را به ما دادند تا در ارتباط با بحث‌های فرهنگی صحبت کنیم و از مردم هم می‌خواهم به این جنبه‌های فرهنگی نیز توجه بیشتری داشته باشند. این برنامه، همچنین کارشناسانی در حوزه هنرهای تجسمی، موسیقی و تئاتر دارد که مسائل این هنرها را نقد و بررسی می‌کنند. درمجموع می‌توان گفت رویکرد چالشی و باصراحت این برنامه می‌تواند در جمع برنامه‌های سیما در حوزه فرهنگ و هنر از شانس بیشتری برای جذب مخاطب برخوردار باشد.

بعد از برنامه‌هایی مثل نود در حوزه ورزش، هفت در حیطه سینما و پارک ملت،‌ برنامه صد از چندی قبل با رویکردی چالشی‌تر به مسائل فرهنگی می‌پردازد و مسوولان و هنرمندان این حیطه را در یک برنامه زنده تلویزیونی به چالش می‌کشد.

هاجر یاراحمدی

(جام جم)



کلمات کلیدی : جام جم، طرح مشکلات زیر ذره‌بین نقد